|
|
Drgania struny - wstęp
Wytwarzanie dźwięków przez instrumenty muzyczne ma kilka cech odróżniających
je od zwykłych odgłosów przyrody. Wynika to przede wszystkim z
elementu, który ma największy wpływ na cechy dźwięku. Zazwyczaj
elementem tym jest:
- słup powietrza (w instrumentach dętych i organach)
- struna
Dalej omówione zostanie tworzenie się dźwięku w tych
instrumentach, których elementem decydującym o wysokości dźwięku
jest struna. Należą do nich m.in.: skrzypce, wiolonczela,
kontrabas, gitara, mandolina, lutnia, fortepian, harfa, cytra.
 Co prawda samo
pobudzanie strun do drgań jest tu często różne - np. w przypadku
fortepianu w strunę uderzają młoteczki, skrzypce i wiolonczela zawdzięczają
swój "powłóczysty" dźwięk smyczkom, a gitara, lutnia, czy
harfa są szarpane, trącane palcami. Jednak ogólna zasada jest taka
sama we wszystkich przypadkach - struna decyduje o tym jaki dźwięk
powstanie, zaś elementy rezonansowe (pudło, wsporniki łączące)
dodatkowo wpływają na jego jakość.
Cecha charakterystyczna strun
Cechą charakterystyczną strun jest ich jednowymiarowość - w naciągniętej
strunie dźwięk kontrolowany jest niemal wyłącznie przez jej długość.
Drania wewnątrz struny w ogóle nie są związane z efektami
akustycznymi i nie ma potrzeby ich rozpatrywać.
Z drugiej strony, grubość struny ma pewien wpływ na dźwięk,
jednak jest to wpływ pośredni - im grubsza struna, tym większa jest
jej masa, a w związku z tym większa energia drgań i inna sprężystość
struny. Dlatego grubsze strony trzeba silniej napiąć, aby uzyskać tę
samą wysokość tonu.
Tym co charakterystyczne dla drgających strun, jest zamocowanie ich
końców.
Słowo "zamocowanie" należy tu rozumieć szerzej - nie
jako punkt w którym struna jest zawiązana, lecz jak punkt w którym
struna jest przyciśnięta do podłoża (czy ramy) na tyle silnie, że
ruch struny jest blokowany. To są najważniejsze punkty struny w których
tworzą się główne węzły
drgań.
Efektywna (dla wytworzenia dźwięku) długość struny liczona jest właśnie
między tymi punktami przyciśnięcia, choć punkty te mogą się
dynamicznie zmieniać np. dzięki przyciśnięciu struny na innym progu,
lub w innymi miejscu gryfu.
|